Zazdrość o młodsze rodzeństwo – jak sobie z nią radzić?

Gdy w domu pojawia się nowe dziecko, starsze bardzo często ma wrażenie, że rodzice je odtrącają. Czasem nie ma ku temu żadnych powodów, ale już sama obecność nowego domownika sprawia, że czuje się odstawione na boczny tor. Nic w tym dziwnego – dotychczasowa uwaga skupiała się przede wszystkim na nim, a teraz musi pogodzić się z faktem, że zainteresowanie rodziców zwróci się także w kierunku młodszego rodzeństwa, które wymaga stałej opieki. Jak radzić sobie z zazdrosnym dzieckiem i w jaki sposób pomóc mu zaakceptować nową sytuację? 

Skąd się bierze zazdrość dziecka o młodsze rodzeństwo?

Narodziny kolejnego dziecka to oczywiście wielka radość dla rodziców. Starsze rodzeństwo nie zawsze jednak ją podziela. Często pojawia się złość i zazdrość, a wszystko ze względu na poczucie zagubienia – dziecko znajduje się przecież w zupełnie nowej dla niego sytuacji. Zazdrość o młodsze rodzeństwo może być silniejsza w przypadku dotychczasowych jedynaków, którzy obawiają się, że rodzice przestaną się nimi zajmować czy nawet kochać.  

Zazdrość o rodzeństwo – objawy

Nowonarodzone dziecko starsze rodzeństwo traktuje przede wszystkim jako rywala. Pojawia się wobec niego niechęć, która jest manifestowana za pomocą obojętnego traktowania czy lekceważenia. W niektórych przypadkach dzieci uciekają się nawet do agresywnych zachowań: szczypią, szturchają lub gryzą niemowlaka. Oczywiście rolą rodzica jest odpowiednio reagować w takich sytuacjach, ale należy pamiętać o tym, aby nie obarczać winą dziecka za takie postępowanie. Pamiętaj, że to zupełnie nowa dla niego sytuacja, wyjątkowo zresztą trudna. Jak poradzić sobie z zazdrością dziecka? 

Jak przygotować starsze dziecko na rodzeństwo?

Pojawienie się nowego członka rodziny nie powinno być zaskoczeniem dla starszego dziecka. To, kiedy przekażesz mu tak ważną informację, zależy w głównej mierze od jego wieku. Im młodsze dziecko, tym później możesz mu o tym powiedzieć. Jeżeli twój brzuch jest już widoczny, nie ma co zwlekać, a już tym bardziej oszukiwać dziecka. Pokaż mu zdjęcie z USG, przyzwyczajając je do myśli, że w brzuchu rośnie jego braciszek czy siostrzyczka. Możecie też razem czytać maleństwu w brzuchu bajki na dobranoc, a nawet wspólnie zastanawiać się nad imieniem dla przyszłego rodzeństwa.  

Dziecko powinno również znać przyczynę twojego pobytu w szpitalu. Kilkudniowa nieobecność mamy w domu może być dla niego przeżyciem, które może być przyczyną strachu, że mama je porzuci! Wytłumacz dziecku, dlaczego musisz „zniknąć” na kilka dni i zapewnij je, że wrócisz – w dodatku nie sama, ale z malutkim dzieckiem. Pamiętaj też, by podczas Twojego pobytu w szpitalu zapewnić swojemu dziecku odpowiednią opiekę. Uprzedź synka czy córeczkę o tym, kto będzie z nim zostawał podczas gdy ty pojedziesz do szpitala już nawet tydzień przed planowanym porodem, by mogło się przyzwyczaić do myśli pozostania z inną osobą niż mama.   

Sposób przekazywania tych informacji powinien być dostosowany do oczekiwań i wieku twojej pociechy. Dla przykładu: dziecko w wieku przedszkolnym opiera swoją wiedzę na temat świata i otoczenia na podstawie konkretnych informacji. Warto więc powiedzieć mu jasno, że tuż po porodzie mama będzie przebywać w szpitalu, a następnie pojawi się w domu z dzidziusiem, który będzie wymagał częstej opieki. Niektórzy rodzice przygotowują starsze dziecko na młodsze rodzeństwo pokazując mu zdjęcia lub filmy z okresu, kiedy samo było niemowlakiem. Pamiętaj jednak, że im młodsze dziecko, tym trudniej może być mu zrozumieć ten etap w jego życiu.  

Jak poradzić sobie z zazdrością dziecka o młodsze rodzeństwo?

Poniżej przedstawiamy kilka przydatnych wskazówek, które pomogą twojemu dziecku poradzić sobie z zazdrością o młodsze rodzeństwo. 

• Wracając ze szpitala, kup starszemu dziecku prezent „od młodszego braciszka” – takie wkupne, które pozwoli na  bardziej sympatyczne przywitanie nowego członka rodziny przez starsze rodzeństwo.  

• Wytłumacz starszemu dziecku, dlaczego musisz poświęcać więcej czasu jego młodszemu rodzeństwu. Wyjaśnij, że takie maleństwo nie jest jeszcze samodzielne, nie jest jeszcze tak zdolne jak on sam, więc potrzebuje szczególnej uwagi. 

• Rozmawiaj z dzieckiem, odpowiadaj na jego pytania i staraj się dostrzegać jego potrzeby. Nigdy go nie ignoruj. Jeżeli w danym momencie nie masz dla niego czasu, poproś, aby zaczekało.  

• Nie atakuj i nie obwiniaj zazdrosnego dziecka. Okazuj mu czułość, wyznawaj uczucia i przytulaj na każdym kroku. 

• Postaraj się znaleźć każdego dnia choć trochę czasu, który będziesz w stanie spędzić wyłącznie ze starszym dzieckiem. Okazuj mu zainteresowanie, zadawaj pytania, baw się z nim. Możesz wykorzystać nasze pomysły na zabawy edukacyjne z 4-latkiem. 

• Jeżeli zazdrość o rodzeństwo zacznie przybierać niebezpieczną formę, od razu reaguj i wytłumacz dziecku, jaką krzywdę może wyrządzić maluszkowi.  

• Słuchaj, doceniaj i szanuj uczucia swojego starszego dziecka. 

• Staraj się organizować czas tak, aby znaczną jego część można było spędzać całą rodziną. Pokażesz tym samym swojemu starszemu dziecku, że wszyscy razem możecie się świetnie bawić.  

Zazdrość dziecka o młodsze rodzeństwo to naturalne zjawisko i niestety nie da się go uniknąć, choć z pewnością można je nieco złagodzić. Każdemu dziecku zależy na uwadze i miłości rodziców, dlatego rolą dorosłych jest, aby niwelować rywalizację pomiędzy rodzeństwem. Warto mieć na uwadze, że zazdrość o rodzeństwo jest zwykle przejściowa i występuje głównie w początkowym okresie pojawienia się młodszego dziecka. Z czasem starsze rodzeństwo zaczyna je w pełni akceptować.