Atopowe zapalenie skóry u dzieci – co warto wiedzieć?

Atopowe zapalenie skóry to jeden z najczęstszych problemów dermatologicznych u niemowląt i małych dzieci. Choroba potrafi znacznie utrudnić życie maluszka oraz Twoje, ale przy prawidłowej pielęgnacji skóra z AZS może odwdzięczyć się złagodzeniem objawów, a w przyszłości nawet całkowitym ich ustąpieniem. Co musisz wiedzieć o atopowym zapaleniu skóry u dzieci, by łatwiej i skuteczniej stawić mu czoła?  

Atopowe zapalenie skóry u dzieci – przyczyny 

AZS jest chorobą autoimmunologiczną, co znaczy, że organizm atakuje sam siebie. To wynik błędnej odpowiedzi układu odpornościowego na niewielkie dawki antygenów, którego efektem jest atak na własne komórki organizmu. W przypadku atopowego zapalenia skóry są to komórki skóry. 

Antygenami, które aktywują nieprawidłową odpowiedź immunologiczną, mogą być składniki pokarmowe, np. białka mleka krowiego i jajka kurzego, gluten, ale też alergeny z powietrza (np. pyłki drzew) i otoczenia (substancje zawarte w środkach chemicznych i kosmetykach). Przyczyną AZS u dzieci jest też dziedziczenie – wystarczy, by jedno z rodziców cierpiało na to schorzenie, a dziecko jest już bardziej obciążone ryzkiem zachorowania niż dziecko rodziców zdrowych.  

Atopowe zapalenie skóry może mieć zatem podłoże genetyczne, ale może też zostać wywołane wyłącznie przez czynniki zewnętrzne. Choroba może się wykształcić np. na skutek częstej ekspozycji na alergeny.  

Atopowe zapalenie skóry u dzieci – objawy 

Objawy AZS biorą się z nieprawidłowego składu wierzchnich warstw skóry. Objawy AZS u dzieci mogą pojawić się przed ukończeniem 6. miesiąca życia. Podstawowe objawy to przesuszona skóra, zaczerwienienie, świąd. Objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci kilkumiesięcznych wyglądają jednak zupełnie inaczej: na skórze pojawia się rumień z pęcherzykami, zmiany najczęściej koncentrują się na twarzy (czoło, policzki) oraz na głowie.  

Wraz z biegiem czasu zmieniają się objawy AZS u dzieci. U dzieci powyżej trzeciego roku życia zmiany pojawiają się zagięciach ciała, a więc po wewnętrznej stronie łokci i pod kolanami, ale też po zewnętrznej stronie dłoni i stóp. Jeśli skóra nie jest prawidłowo pielęgnowana, a faza zaostrzenia przechodzi w stan przewlekły, skóra chorego staje się zgrubiała, szorstka, zaczyna się łuszczyć (może przypominać łuski ryby).  

Atopowe zapalenie skóry u dzieci – leczenie 

Zanim zostanie podjęta decyzja o leczeniu atopowego zapalenia skóry u dzieci, lekarz przeprowadzi szczegółowy wywiad i zleci badania mające na celu sprawdzenie, czy dziecko rzeczywiście cierpi na AZS. Punktowe testy skórne można jednak wykonywać dopiero u dzieci powyżej czwartego roku życia, u niemowląt diagnoza stawiana jest na podstawie wyglądu zmian skórnych.  

Jak leczyć atopowe zapalenie skóry u dzieci? Działania powinny być kilkutorowe. Pierwsze z nich to odizolowanie od czynników alergizujących (w miarę możliwości). Równie ważna jest pielęgnacja skóry, nie tylko zmian chorobowych, ale całego ciała. Aby wyleczyć ogniska zapalne, potrzebne są leki przeciwzapalne stosowane miejscowo. Niekiedy terapię uzupełnia się także o środki przeciwhistaminowe, a więc łagodzące reakcje alergiczne organizmu od wewnątrz.  

Bardzo ważnym elementem walki z AZS jest również profilaktyka. AZS występuje bowiem w naprzemiennie występujących fazach zaostrzenia i remisji. Profilaktyka w czasie wyciszenia objawów pozwala opóźnić nadejście kolejnej fazy zaostrzenia bądź złagodzić jej przebieg. Co warto robić? Unikać przegrzewania dziecka, a tym samym nadmiernego pocenia. Dziecko z AZS nie powinno kąpać się w gorącej wodzie, jeść ostrych potraw i nosić odzieży z nieprzewiewnych materiałów. Ubrania malucha powinnaś prać w hipoalergicznych detergentach do skóry wrażliwej. Pilnuj także regularnego wietrzenia pomieszczeń w domu i utrzymywania wilgotności powietrza na optymalnym poziomie 70-80 procent.  

Co na atopowe zapalenie skóry u dzieci? 

Leczenie AZS u dzieci nie należy do najprostszych, ale wysiłki się opłacają – choroba nie zawsze trwa przez całe życie. Zdarza się, że po kilku latach chorowania w okresie dziecięcym, objawy ustępują na wiele kolejnych lat. U niektórych nie powracają do końca życia.  

Jak zatem pielęgnować skórę atopową, zarówno w stanach zaostrzenia, jak i remisji? Bardzo ważne jest przestrzeganie określanych zasad pielęgnacyjnych, np. odnośnie kąpieli. Maluszka należy kąpać krótko (5 minut), w wodzie z dodatkiem emolientu – płynu do kąpieli o właściwościach natłuszczających. Płyn do kąpieli dla niemowląt powinien mieć pH odpowiadające naturalnemu pH skóry (5-6). Skórę dziecka należy jedynie delikatnie osuszyć i nałożyć na nią krem na atopowe zapalenie skóry u dzieci albo balsam z emolientami. Do codziennej pielęgnacji ciała odpowiedni jest krem ochronny + kojący do skóry podrażnionej i atopowej. W pielęgnacji skóry z AZS istotny jest też umiar – czasem wystarczy regularne natłuszczanie skóry maluszka oliwką Bambino, która odpowiednio nawilży i uszczelni jej barierę lipidową. 

Przeczytaj także: Emolient dla niemowląt - mleczko czy krem?  

O jakie domowe sposoby na AZS u dzieci warto uzupełnić codzienną terapię lekami i pielęgnację kosmetykami? Bardzo ważna jest dieta. Chodzi nie tylko o ograniczenie spożywania alergizujących pokarmów, ale też o uzupełnianie wraz z dietą składników kluczowych dla właściwej budowy oraz funkcjonowania skóry. W menu dziecka powinny znaleźć się źródła kwasów omega-3, a więc siemię lniane, olej lniany, ryby, w późniejszym wieku także orzechy. Istotne jest również spożywanie naturalnych prebiotyków, a więc produktów fermentowanych i kiszonek. Każdego dnia dziecku należy też podawać dostosowaną do jego wieku dawkę witaminy D.  

Trudno jest uchronić dziecko przed zachorowaniem na AZS. Można ograniczyć to ryzyko, ale na genetykę nie mamy wpływu. Jeśli Twój maluszek cierpi z powodu skóry atopowej, konsekwentnie przestrzegaj leczenia, pielęgnacji łagodnymi, natłuszczającymi kosmetykami i diety. Te działania nie tylko znacznie zredukują odczuwane przez dziecko objawy, ale zaprocentują lżejszym przebiegiem choroby także w przyszłości!